Sjabloon voor een lean canvas

Het lean canvas, ontwikkeld door Ash Maurya, is een framework van één pagina, gebaseerd op de principes van Lean. Het is ontworpen om ondernemers te helpen snel en op visuele wijze de belangrijkste onderdelen van een bedrijfsidee vast te leggen.

Het lean canvas speelt een cruciale rol bij start-ups die in een van de eerste stadia zitten door belangrijke aannames naar voren te brengen en teams op één lijn te brengen rond een gedeelde visie. In de structuur wordt een complex idee opgedeeld in vier essentiële categorieën, die elk negen belangrijke elementen van bedrijfsplanning bevatten, waaronder problemen, klantsegmenten, belangrijke statistieken en inkomstenstromen. Deze eenvoudige indeling is met name gericht op duidelijkheid en snelheid, zodat het makkelijker wordt om ideeën te testen, feedback te verzamelen en aan te passen voordat er flink in wordt geïnvesteerd. 

De belangrijkste elementen van een sjabloon voor een lean canvas

De sjabloon voor een lean canvas is een strategisch hulpmiddel dat is ontworpen om ondernemers, productteams, interne innovatieprojecten of iedereen die een snelle, collaboratieve manier nodig heeft te helpen nieuwe ideeën te beoordelen en uit te proberen in een duidelijk en beknopt formaat. De sjabloon is gebaseerd op het canvas voor een bedrijfsmodel en is bedoeld voor lean start-ups om snel en efficiënt de belangrijkste aannames te identificeren. Zo kun je sneller leren en beoordelen.

In het lean canvas worden negen essentiële elementen onderverdeeld in vier bredere categorieën om teams te helpen zich te concentreren op wat het belangrijkst is:

• Probleem: met deze categorie wordt het kernprobleem aangeduid dat met een product of service opgelost moet worden en de specifieke klantengroepen die dat probleem ervaren. Hierin worden de essentiële elementen van het probleem behandeld, waaronder klantsegmenten en early adopters, waarbij wordt verduidelijkt wat de marktbehoefte is en op wie het probleem het meest van invloed is.

• Oplossing: in deze categorie wordt een oplossing voorgesteld voor het probleem en waarom deze oplossing zo bijzonder is in de markt. De categorie bevat elementen zoals oplossingen, unieke waardeproposities en concepten op hoog niveau om ervoor te zorgen dat je precies overbrengt wat je aanbiedt en waarom het belangrijk is.

• Kanalen: in de kanaalcategorie wordt beschreven hoe je van plan bent je klanten te bereiken en hoe je bedrijf inkomsten genereert. De essentiële elementen hierbij zijn onder meer kanalen en inkomstenstromen. Deze dienen als leidraad voor beslissingen op het gebied van marketing, distributie en het genereren van inkomsten.

• Kosten: deze categorie omvat de grondbeginselen van de activiteiten en prestaties. Hierin zijn de specifieke kostenstructuur en de belangrijkste statistieken opgenomen, waardoor je een gedetailleerd overzicht hebt van wat er nodig is om het bedrijf te runnen en hoe succes wordt gemeten.

Door deze categorieën en de essentiële elementen grondig in kaart te brengen, hebben ondernemers en teams een beter beeld van hun bedrijfsplan voor meer strategische planning.

Het lean canvas versus het canvas voor een bedrijfsmodel: welk canvas moet je gebruiken?

Zowel het lean canvas als het canvas voor een bedrijfsmodel helpen om een bedrijfsplan op één pagina te visualiseren, maar ze zijn ontwikkeld voor verschillende doeleinden en groeifasen:

• Lean canvas: het lean canvas is ontworpen voor teams in de beginfase of voor ondernemers die nog niet veel zekerheid hebben. Het vervangt financiële gegevens en partnerschappen door specifieke elementen voor start-ups, zoals problemen, oplossingen en belangrijke statistieken, waardoor teams snel aannames kunnen testen en herhalen op basis van hun leerervaringen. Als je bedrijf nog steeds bezig is met het beoordelen van het kernidee of aan het onderzoeken is of het product geschikt is voor de markt, biedt het lean canvas de focus en flexibiliteit die je nodig hebt.

• Canvas voor een bedrijfsmodel: het canvas voor een bedrijfsmodel is meer geschikt voor volledig ontwikkelde bedrijven of bedrijven die klaar zijn om uit te breiden. Het bevat gedetailleerde componenten zoals belangrijke partners, kostenstructuur en klantrelaties, waardoor het beter geschikt is als je bedrijfsmodel verder ontwikkeld is en je prioriteiten onder meer optimalisatie, schaalvergroting of externe financiering omvatten.

Een start-up die bijvoorbeeld een nieuw productconcept verkent, kan het lean canvas gebruiken om risicovolle aannames te identificeren en te testen voordat een enkele regel code wordt geschreven. Maar zodra dat concept gevalideerd is en het team zich voorbereidt om op te schalen, krijg je door over te stappen naar het canvas voor een bedrijfsmodel een bredere kijk op activiteiten, partnerschappen en infrastructuur die nodig zijn om duurzaam te groeien.

Al met al gebruik je een sjabloon voor een lean canvas voor meer snelheid en duidelijkheid tijdens de ideefase en gebruik je een sjabloon voor een bedrijfsmodelcanvas voor diepgang en om beter te plannen als je opschaalt.

Beste praktijken voor het gebruik van een model voor een lean canvas

Het lean canvas is het meest effectief als het wordt behandeld als een 'levend' document: een document dat meeverandert naarmate het team het probleem, de klant en de markt steeds beter begrijpt. Of je het nu gebruikt als zelfstandig ondernemer of als multifunctioneel team, een paar beste praktijken kunnen helpen om de impact ervan te maximaliseren.

• Hou het simpel: het lean canvas is bedoeld om complexe bedrijfsideeën om te zetten in de meest essentiële componenten. Als je dus te veel informatie toevoegt, heeft het canvas niet meer het beoogde doel.

• Herzie het regelmatig: zakelijke aannames veranderen snel, vooral bij ondernemingen in de opstartfase. De Lean-methodologie legt de nadruk op continu leren, wat betekent dat het van cruciaal belang is om het canvas opnieuw te bekijken.

• Controleer met echte input: een van de belangrijkste kenmerken van het lean canvas is het ontdekken en testen van risicovolle aannames. Validatie door middel van het ontdekken en testen door klanten is essentieel om het risico op verstoringen te verminderen.

• Begin vroegtijdig met samenwerken en doe dit vaak: teams werken beter als iedereen hetzelfde mentale model volgt. Visuele hulpmiddelen zoals het canvas helpen multifunctionele teams om op één lijn te blijven.

• Gebruik het als leidraad voor prioriteiten: het lean canvas bevat wat het belangrijkst is. Teams kunnen het raadplegen en zo consistente, op strategie gebaseerde beslissingen nemen.

• Test en herhaal snel: snelheid is een kernprincipe van 'lean thinking'. Het canvas stelt teams in staat om een overzicht van ideeën te maken, ze te testen met minimale investeringen en deze steeds opnieuw uit te proberen op basis van feedback.

Nadelen van het gebruik van een lean canvas

Beperkt de planning

Het lean canvas is gericht op concepten op hoog niveau, die misschien niet voldoende zijn voor een gedetailleerde planning op de lange termijn. Het is zeer geschikt voor onderzoek in een vroeg stadium, maar het bevat geen financiële prognoses, aanwervingsplannen of operationele workflows.

Een start-up kan het lean canvas gebruiken om het bedrijfsidee in kaart te brengen en de initiële strategie te verduidelijken. Er moet echter nog steeds een volledig bedrijfsplan worden ontwikkeld met gedetailleerde financiële prognoses en groeimijlpalen om te voldoen aan de verwachtingen van investeerders of de raad van bestuur.

De sjabloon voor een bedrijfsplan op één pagina van Confluence is de perfecte oplossing voor mensen met beperkte planningstijd.

Validatie van klanten ontbreekt

Hoewel het lean canvas teams ertoe aanzet om de belangrijkste aannames te identificeren, omvat het geen gedetailleerde validatie of marktonderzoek. Als gevolg hiervan gaan teams mogelijk verder met ideeën zonder de werkelijke vraag te bevestigen.

Een team kan er bijvoorbeeld van uitgaan dat de doelgebruikers met een specifiek probleem te maken hebben. Er moeten dan nog steeds interviews worden afgenomen, enquêtes worden uitgevoerd of prototypes worden getest om die behoefte te valideren en te voorkomen dat het team een oplossing bedenkt op basis van giswerk.

Negeert de marktdynamiek

Voor het lean canvas is het niet nodig dat je grondig onderzoek doet naar marktomstandigheden of concurrentie. Hierdoor kun je minder bewust zijn van veranderend klantgedrag, nieuwe technologieën of opkomende bedreigingen.

Overweeg een direct-to-consumer-merk waarbij het go-to-market-plan wordt uitgestippeld. Het lean canvas kan weliswaar distributiestrategieën zichtbaar maken, maar het team moet alsnog concurrentieanalyses uitvoeren en markttrendonderzoek doen om relevant te blijven in een snel veranderende wereld.

Geeft geen prioriteit aan de uitvoering

Met het canvas definieer je het 'wat' van het bedrijfsplan, maar niet het 'hoe'. Het bevat geen uitsplitsing van bruikbare stappen of tactische plannen voor het ontwikkelen en lanceren van het product.

Een ondernemer kan de waardepropositie en het klantensegment verduidelijken aan de hand van het canvas, maar heeft nog steeds een roadmap voor het product, een tijdlijn voor de marktintroductie en teamrollen nodig om van planning naar uitvoering over te gaan.

Maakt complexe zaken te eenvoudig

De eenvoud van het lean canvas kan een nadeel zijn voor bedrijven met gelaagde bedrijfsmodellen. Meerdere inkomstenstromen, verschillende gebruikerssegmenten of overwegingen op het gebied van regelgeving passen misschien niet precies in een formaat van één pagina.

Een B2B-SaaS-bedrijf kan het canvas gebruiken om zijn kernaanbod te definiëren, maar het heeft nog steeds gedetailleerde documentatie nodig, zoals persoonlijke workflows, prijsmodellen en nalevingsvereisten, om complexere activiteiten te ondersteunen.