De verrassende voordelen van co-leiderschap
Twee (of meer) hersenen zijn echt beter dan één
Onderwerpen zoeken
Wat is co-leiderschap? Co-leiderschap is wanneer twee of meer mensen de leiding hebben over een team of groep. Ze zijn samen verantwoordelijk voor de doelen van hun team, maar verdelen de rollen en verantwoordelijkheden.
Wilbur en Orville Wright werkten samen aan de uitvinding van het eerste succesvolle vliegtuig. Trey Parker en Matt Stone gebruikten hun creatieve talenten om de grove animatieserie South Park te bedenken, een van de langstlopende televisieshows in Amerika. Ben Cohen en Jerry Greenfield, oprichters van het ijsmerk Ben & Jerry's, zijn begonnen door samen een ijsmaakcursus van $5 te volgen.
Als je aan leiderschap denkt, denk je vaak aan één persoon die kapitein van het schip is. Maar zoals blijkt uit de bovenstaande voorbeelden, zijn er genoeg succesverhalen waarbij twee mensen aan het roer stonden.
Dat is co-leiderschap in de praktijk. En hoewel het misschien contra-intuïtief lijkt met de traditionele kijk op autoriteit, kunnen dit soort partnerschappen echt hun vruchten afwerpen. Uit een onderzoek dat gepubliceerd is in Group Dynamics, bleek dat gedeeld leiderschap een nuttige indicatie is van de effectiviteit van teams.
Wat is co-leiderschap?
Co-leiderschap betekent dat er twee of meer personen in gelijke mate macht en invloed delen over een bedrijf of project, in plaats van één enkele leider.
Er zijn veel succesvolle bedrijven die een co-leiderschapsmodel gebruiken om hun hele bedrijf te runnen, waaronder Whole Foods, Oracle en ook Atlassian.
Maar hoewel co-leiderschap in de bredere context van bedrijfsmanagement staat, kun je de wijsheid en best practices ervan ook toepassen op projectmanagement. Dit betekent dat de verantwoordelijkheden worden verdeeld en dat we samen verantwoordelijk zijn voor de resultaten van een specifiek project of initiatief.
Iedereen kan samen met iemand anders een project leiden. Je hoeft geen formele gezagspositie te hebben om succesvol te zijn.
Een individuele medewerker van het marketingteam kan bijvoorbeeld zijn krachten bundelen met iemand van het technische team om het herontwerpen van een website in goede banen te leiden. Geen van beide hoeft teammanager te zijn om co-leider van het project te kunnen zijn.
Wat zijn de voordelen van co-leiderschap?
Een van de voordelen van een leider zijn is dat jij degene bent die het respect krijgt die de baas toekomt. Dus waarom zou iemand dat willen delen?
Het blijkt dat co-leiderschap best een aantal voordelen biedt. Dit zijn onder andere:
1. Slimmere oplossingen
Co-leiders beschikken over verschillende vaardigheden die elkaar aanvullen, wat leidt tot betere resultaten.
We gaan terug naar het voorbeeld van het herontwerpen van onze website. Stel dat onze marketingmanager niet samenwerkt met engineering. Misschien hebben ze iets heel creatiefs en spannends bedacht dat technisch nooit haalbaar zou zijn. Aan de andere kant: als de engineering de opdracht had gekregen om een nieuwe website te leveren, dan werkt deze vast snel en soepel werken, maar vormt die website misschien geen mooi uithangbord van het product of bedrijf. Alleen door samen het project te leiden, kunnen de twee groepen tot de juiste oplossing komen.
2. Snellere vooruitgang
Leiderschap is veel werk, waardoor je je soms overweldigd kunt voelen. Uit onderzoek van Deloitte bleek dat 57% van de respondenten zegt dat hun organisatie 'zwak' is als het gaat om het helpen van leiders bij het beheren van een ingewikkelde planning.
Soms heb je gewoon meer handen nodig om de klus te klaren. Co-leiderschap betekent dat projectleiders de verantwoordelijkheden kunnen verdelen en zo minder stress ervaren. Bovendien hebben andere teamleden, nu er twee leiders aanwezig zijn, meer aanspreekpunten waar ze terecht kunnen voor begeleiding en hulp, zodat knelpunten worden voorkomen.
3. Betere besluitvorming
Met één leider zijn de voorkeuren en ervaringen van die persoon meestal bepalend voor het uitgevoerde werk. Als co-leiders echter verschillende perspectieven hebben, moeten ze een productief gesprek voeren over welke keuzes ze zullen maken.
Co-leiders hebben geen andere keuze dan verschillende opties en standpunten te bekijken om de beste oplossing te vinden, wat leidt tot sterkere beslissingen.
4. Cultuur van samenwerking
Je kunt de waarde van samenwerking prediken tot je een ons weegt, maar dat zal geen effect hebben als er altijd één persoon is die de touwtjes in handen heeft.
Twee mensen die samenwerken in een leidinggevende functie is een goed voorbeeld voor de rest van het team en laat zien hoe je verantwoordelijkheden en eigenaarschap succesvol kunt delen.
Wat zijn de uitdagingen van co-leiderschap?
Als het goed wordt gedaan, biedt co-leiderschap een aantal voordelen. Er zijn echter redenen waarom niet iedereen erin slaagt om samen met anderen leiding te geven.
1. Uiteenlopende vaardigheden
Het feit dat co-leiders verschillende vaardigheden hebben, is positief. Het kan echter ook voor uitdagingen zorgen, vooral op het gebied van communicatie.
Elk beroep heeft zijn eigen jargon dat kan leiden tot communicatiestoornissen tussen probleemeigenaren. Elke leider moet de tijd nemen om ervoor te zorgen dat hij zijn expertise effectief communiceert, zodat projecten niet in de soep lopen.
2. Toenemende verwarring
Met twee verantwoordelijken kan het voorkomen dat teamleden niet zeker weten bij wie ze moeten zijn als er een probleem is. Als ze zich bijvoorbeeld afvragen wat een van de doelstellingen van het project is, moeten ze dan Persoon A of Persoon B om hulp vragen? Of beide?
Twee aanspreekpunten hebben kan positief zijn, maar alleen als iedereen duidelijk weet wie waarover gaat.
3. Tragere besluitvorming
Co-leiders moeten samen beslissingen nemen. Hoewel dat kan lead tot beter doordachte keuzes, gaat dit niet altijd snel.
Als beide leiders het met elkaar eens moeten zijn voordat een beslissing wordt genomen, dan vergt dat een gezonde discussie en een goed gesprek — wat tijd kost.
4. Mogelijke meningsverschillen
Zelfs als ze heel goed samenwerken, zijn meningsverschillen tussen co-leiders onvermijdelijk. Ze zullen het niet altijd eens zijn over de beste koers voor een project.
Als geen van beide bereid is om tot een compromis te komen, kan dat leiden tot een aantal problemen, waaronder wrok en het vastlopen van het project.
Hoe je goed samen leiding kunt geven (en er echt van kunt genieten)
Het goede nieuws is dat je, ondanks de uitdagingen, de co-leiderschapservaring tot een succes kunt maken. De belangrijkste punten hierbij zijn een gedeelde visie, duidelijke rollen en verantwoordelijkheden en goede communicatie.
1. Stel samen doelen
Je streeft niet alleen samen naar de eindstreep van het project — je moet ook samenwerken om in de eerste plaats vast te stellen wat de eindstreep is. Wat is het doel van dit project? Wanneer is het project geslaagd?
Dat kunnen jullie niet onafhankelijk van elkaar beslissen, dus zorg ervoor dat je samenwerkt om de doelstellingen van het project vast te stellen (dit OKR-sjabloon kan daarbij helpen). Door gebruik te maken van een samenwerkingstool om content te maken, zoals Confluence, kun je gemakkelijk samen doelen stellen, feedback geven en een definitieve versie bedenken die je deelt met je team.
2. Deel je kennis
We hebben allemaal de neiging om onze kennis op het werk te zien als iets kostbaars. Naar verluidt vindt 60% van de werknemers het soms moeilijk om ervoor te zorgen dat hun collega's informatie met ze delen die essentieel is voor hun werk.
We denken graag dat we meer werkzekerheid hebben als we meer weten dan iemand anders. Maar gierig zijn met je expertise is niet iets wat je als co-leider kunt doen. Om de samenwerking succesvol te maken, moet je openlijk informatie delen en je teamgenoten op de hoogte houden.
Creëer een centrale locatie waar je alle documenten en plannen met betrekking tot je project kunt delen. In Confluence noemen we dit een 'space' voor teams. Door al je projectgerelateerde content hier neer te zetten, heeft iedereen (van je co-leider tot je andere teamleden) volledig inzicht in alle projectgegevens die ze nodig hebben. Ook kun je in Confluence mensen taggen op pagina's, actiepunten toewijzen, notulen van vergaderingen opnemen en beslissingen documenteren, zodat iedereen overal van op de hoogte is.
3. Wees duidelijk over rollen en verantwoordelijkheden
Aan het begin van het project moeten jij en je co-leider direct duidelijk bepalen welke rollen en verantwoordelijkheden moeten worden toegewezen. Welke taken gaat iedereen uitvoeren? Welke vragen ga je beantwoorden? Als er iets onverwachts gebeurt, hoe ga je dan beslissen wie dat moet aanpakken?
Om dit proces nog gemakkelijker te maken, kun je dit spel met rollen en verantwoordelijkheden gebruiken om de verwachtingen nog duidelijker te maken. Als je eenmaal duidelijk hebt waar ieder van jullie verantwoordelijk voor is, zorg er dan voor dat je dat deelt met je teamleden, zodat ze weten wat iedereen te doen staat.
4. Bespreek successen en mislukkingen
Ook met twee geweldige leiders zal je project ongetwijfeld op onverwachte problemen stuiten. Als dat gebeurt, is het verleidelijk om te proberen die blunders onder het tapijt te vegen (vooral als je denkt dat het jouw schuld is).
Vergeet niet hoe belangrijk het is om eerlijk te zijn. Co-leiders moeten niet alleen open zijn over de successen van een project, maar ook over mislukkingen en knelpunten. Hierdoor leer je op elkaar te vertrouwen en kun je de beste manier vinden om weer op te krabbelen. Successen en mislukkingen kun je bespreken als onderdeel van een wekelijkse teamvergadering of in de retrospectieven van een team of project.
Goed leiderschap (of je nu met z'n tweeën bent of niet) vereist een hoge mate van kwetsbaarheid en nederigheid.
5. Sta open voor veranderingen en feedback
Co-leiderschap gaat over meer dan alleen de twee mensen die het project leiden. Die dynamiek sijpelt door naar andere teamleden, en zelfs naar klanten.
Die mensen hebben wellicht opbouwende kritiek over hoe alles nog soepeler zou kunnen verlopen. Misschien hebben teamleden meer duidelijkheid nodig over hoe de verantwoordelijkheden verdeeld zijn. Of misschien geeft een van jullie adviezen die tegenstrijdig zijn met die van de ander.
Maak je geen zorgen als je te maken krijgt met dit soort feedback. Het helpt je alleen maar om jezelf te verbeteren. Dus neem die input in je op en kijk hoe jij en je co-leider daar op gepaste wijze op kunnen reageren.
Wat voor soort soft skills zijn er nodig om een co-leider te zijn?
In tegenstelling tot technische vaardigheden zijn soft skills persoonlijkheidskenmerken of eigenschappen waarover je beschikt. Ze zijn niet heel concreet en soms moeilijk te kwantificeren, maar ze zijn wel belangrijk voor een succesvolle leiderschapsrelatie. Dit zijn een paar soft skills die co-leiders nodig hebben:
- Vertrouwen: Als mensen samen effectief willen leiden, moeten ze elkaar vertrouwen. Uit onderzoek blijkt dat wantrouwen een heel project kan laten mislukken en uiteindelijk 'gevoelens van onzekerheid en angst kan oproepen, waardoor mensen zich niet op hun gemak voelen en meer bezig zijn met het in de gaten houden van het gedrag en het proberen te begrijpen wat de mogelijke motieven van anderen zijn'.
- Openheid: Co-leiderschap betekent dat niet één persoon alle beslissingen neemt. Je moet juist openstaan voor andere meningen en methoden om dingen voor elkaar te krijgen. Een 'my way is the highway'-houding leidt alleen maar tot conflicten.
- Eerlijkheid: Uit een enquête onder meer dan 100.000 mensen bleek dat eerlijkheid over het algemeen de meest gewaardeerde leiderschapskwaliteit is. Co-leiders moeten niet alleen tegenover elkaar transparant zijn over uitdagingen, successen en updates, maar ze moeten ook eerlijk zijn tegenover de rest van het projectteam.
- Samenwerking: Aangezien er twee kapiteins op het schip zijn, moeten ze natuurlijk effectief met elkaar kunnen samenwerken. Dat betekent dat ze in staat moeten zijn om verantwoordelijkheden te delen, gezamenlijke beslissingen te nemen en over het algemeen goed samen te werken zonder grote conflicten.
- Communicatie: Communicatie gaat hand in hand met samenwerking. Zoals we eerder al zeiden, zijn meningsverschillen onvermijdelijk. Dankzij sterke communicatieve vaardigheden kunnen co-leiders hun gedachten professioneel uiten zonder te schreeuwen of anderen te kwetsen.
- Verantwoording: Co-leiderschap houdt in dat de taken worden verdeeld, maar sommige leiders grijpen dit juist aan om zich aan hun eigenaarschap te onttrekken. Als iemand anders aan het roer staat, is het makkelijk om met de vinger te wijzen als er iets misgaat. Om co-leiderschap goed te laten werken, moet je samen de verantwoordelijkheid willen dragen. Helaas blijkt uit onderzoek dat dit een vaardigheid is die veel leiders missen.
Natuurlijk zijn er nog genoeg andere soft skills die co-leiders goed van pas zullen komen. En hoewel het verleidelijk is om dit soort kwaliteiten af te schrijven als soft gedoe of buzzwords, zijn ze wel belangrijk. 93% van de werkgevers zegt dat soft skills een essentiële of zeer belangrijke factor zijn bij wervingsbeslissingen.
Haal het beste uit je co-leiderschap (en vermijd onnodige conflicten)
Co-leiderschap biedt veel mogelijke voordelen, zoals blijkt uit het feit dat enkele verbazingwekkende uitvindingen (zoals, juist, vliegtuigen en nieuwe ijssmaken) voortkwamen uit een samenwerking.
Maar we zullen eerlijk zijn: co-leiderschap is niet altijd gemakkelijk. De noodzaak om die leidinggevende verantwoordelijkheden te delen zorgt voor veel complexiteit, maar het is heel goed mogelijk om goed samen een project te leiden. Het bovenstaande advies helpt je om goed te beginnen.
Onthoud dat co-leiderschap een voortdurende leercurve is. Blijf betrokken bij het proces en weersta de verleiding om de hele regeling overboord te gooien zodra je tegen een probleem aanloopt. In die omstandigheden heb je immers het voordeel van een andere leider op wie je kunt rekenen voor ondersteuning en aanmoediging.
